Thưa bác sĩ,
Tôi mới làm vườn, chẳng may chạm phải cây Poison Ivy, da bị ngứa kinh khủng. Xin bác sĩ cho biết phải làm gì để đỡ ngứa?
Thịnh Ngô
Thường xuân (Poison ivy) là một loại cây mọc là ở mực nước biển trong các vùng râm ẩm của sông Mississippi. Nó có thể gây phát ban khi tiếp xúc với da (viêm da tiếp xúc). Phát ban xảy ra khi da phản ứng với nhựa cây dầu (được gọi là nhựa) có trong rễ, thân và lá của loại cây này.
Ða số chữa chạy đều nhắm vào việc giảm thiểu “cơn ngứa kinh hồn, ngứa ngứa ghê”, chờ cho vết thương tự nhiên lành sau vài tuần lễ và cũng tùy theo trường hợp nặng nhẹ.
Nhựa cần một thời gian ngắn sau khi chạm vào da để thấm vào và gây dị ứng. Cho nên điều trị phải thực hiện càng sớm càng tốt sau khi tiếp cận. Cách điều trị độc thảo này cũng tương tự như nhau.
Trong vòng năm phút nếu ta xả nước lạnh vùng da tiếp xúc thì có thể rửa sạch độc chất. Nhớ là dùng nước lạnh, chứ không nước nóng vì nước nóng sẽ khiến lỗ chân lông trên da nở rộng mở đường cho dầu nhựa lan tỏa xâm nhập. Sau khi xả để nước bốc hơi tự nhiên hoặc với quạt máy chứ đùng lau với một miếng khăn. Khăn sẽ làm nhựa độc lan ra xung quanh. Nước hoặc mảnh vải lạnh khiến mạch máu co và giảm sưng, rỉ nước.
Có đề nghị xả với xà bông và nước nhưng nhiều chuyên viên lại không đồng ý vì xà bông hòa tan một phần nhựa nhưng cũng lấy đi chất dầu tự nhiên bảo vệ da. Nhiều người nói ngâm trong nước ấm với nửa ly bột ngô hoặc bột yến mạch oatmeal ( bán sẵn với tên Aveeno) cũng giảm ngứa rất nhiều. Một số thầy thuốc khuyên chườm nước đá cục trên viêm, để quạt máy chạy cho nước bay hơi vừa mát da vừa giảm ngứa.
Sau khi làm da mát lạnh, thoa vài thuốc giảm ngứa, ngừa rỉ nước như calamine, kem hydrocortisone 1%. Tránh các thuốc có chất chống histamine Benadryl, thuốc gây mê benzocaine vì các chất này có thể gây phản ứng da nặng hơn độc tố Poison Ivy.
nên đi thăm bác sĩ để dùng thuốc uống có steroids. Steroids giúp giảm ngứa và viêm khá mau và thường thường phải dùng trong hai ba tuần lễ mới lành hết vết thương. Ngưng sớm đôi khi khiến da viêm trở lại, còn phiền phức hơn.
Trên thị trường có vài sản phẩm nói là có thể gạt bỏ độc tố trên da như Zantel, Tecnu. Theo kinh nghiệm người đã dùng thì khi áp dụng đúng theo chỉ dẫn cũng khá công hiệu.
Ngoài ra dân chúng còn hay bôi viêm với các chất như baking soda, aluminum hydroxide, kaolin, các loại zinc acetate, carbonate, oxide; lá Jewelweed…Xin ông thử dùng các chất này coi xem có công hiệu không nhé.
Theo chúng tôi nghĩ, cách phòng ngừa dị ứng do tiếp xúc tốt nhất vẫn là tránh chúng càng xa càng tốt và biết nhận mặt địch quân.Sau đây là một số gợi ý:
a-Làm vườn mặc quần áo với tay và ống dài; mang bao tay làm bằng nhựa- dẻo- mềm tốt hơn bao cao su hoặc nhựa mủ latex dễ nứt thủng;
b-Xả da bằng nước lạnh ngay sau khi đụng vào cây Ivy;
c-Thay quần áo tức thì; giặt giũ quần áo và giầy làm vườn thường xuyên với nước và chất tẩy detergent;
d-Thoa mấy sản phẩm bảo vệ da bán tự do trên thị trường như MultiShield, Hollister Moisture Barrier, YvyBlock, Stokogard Outdoor Cream trước hoặc khi nghi là tiếp xúc; Tecnu Skin Cleanser để xả sau khi tiếp xúc.
e-Ðiều cần nhớ là tay dính nhựa không được sờ vào vùng da khác, vì chỉ với một chút xíu cũng đủ gây viêm ngứa.
Ý dẫn đầu các pháp,
Ý làm chủ, ý tạo;
Nếu với ý thanh tịnh,
Nói lên hay hành động,
An lạc bước theo sau,
Như bóng, không rời hình.
Phẩm Song Yếu