Hỏi:

Thưa bác sĩ

Bà mẹ tôi năm nay 68 tuổi cứ than phiền là ban ngày cũng như ban đêm, khi nằm nghỉ thì một bên chân cứ cử động hoài và gây ra khó chịu. Đi bác sĩ, thì bác sĩ nói bị Hội chứng Bàn Chân Không Nghỉ. Hiện nay bà đang uống thuốc, nhưng chưa bớt. Xin bác sĩ cho biết nguyên nhân gay6ra bệnh này và cách điều trị. Bà cứ phải thoa dầu nóng thường xuyên. Xin cảm ơn bác sĩ.

Trần Anh

Đáp:

Thưa ông

Ðây là một rối loạn chuyển động của chân mà nguyên nhân chính chưa được biết rõ. Khoảng từ 3 tới 15% dân chúng bị hội chứng này.

Người bệnh than phiền có cảm giác khó chịu, rần rần như có con vật gì đó bò ở dưới da, nhất là khi nằm ngủ ban đêm hoặc ngồi lâu. Ðể giải tỏa khó chịu, họ phải liên tục cử động chân bằng cách đi lại, vươn duỗi chân. Bệnh nhân ngủ không yên và không ngồi lâu, như đi xa trên máy bay hoặc xe hơi.

Nguyên nhân gây ra hội chứng chưa được xác định. Có ý kiến cho là do rối loạn hệ thần kinh, thiếu hóa chất dopamine ở não bộ, do gen di truyền hoặc cơ thể thiếu khoáng sắt.

Một số yếu tố liên quan tới hội chứng này là:

– Giới tính: thường thấy ở nữ giới nhiều hơn nam giới.

– Tuổi tác: hội chứng tăng với tuổi: rất ít ở tuổi thiếu niên, nhiều hơn sau 65 tuổi.

– Liên hệ gia đình: 2/3 người bệnh có liên hệ gia đình và thường xẩy ra trước tuổi 40.

– Phụ nữ có thai:  Khoảng 20% phụ nữ mang thai than phiền bị rối loạn này, nhưng sau khi sinh con thì hết bệnh.

– Lo âu có thể gây ra sự bất an, đứng ngồi không yên tương tự như hội chứng Chân Không Nghỉ.

– Lọc máu: Nhiều người lọc máu vì thận suy cũng than phiền bị hội chứng này. Sau khi được thay thận thì hội chứng hết.

– Hội chứng cũng thấy trong các bệnh như viêm xương khớp, tiểu đường, mập phì, nghiện rượu, thiểu năng tuyến giáp, thiếu hồng cầu, bệnh cơ bắp, thương tích não bộ tủy sống…

– Một số dược phẩm như thuốc chống trầm cảm, chống dị ứng, chống suyễn, chống nghẹt mũi, lợi tiểu…cũng có thể gây ra hội chứng.

– Cơ thể thiếu chất sắt, magnesium, folic acid…

– Cơ thể mệt mỏi, nhiều căng thẳng, tiếp xúc quá lâu với lạnh.

– Caffeine, nicotine, chất rượu đều có thể gây ra hội chứng.

Hậu quả của hội chứng chân luôn luôn chuyển động là mất ngủ và bệnh nhân luôn luôn ở trong tình trạng “đứng ngồi không yên”, gây ra mệt mỏi.

Bệnh có thể điều trị được. Trước hết là chữa nguyên nhân hoặc các rủi ro đưa tới bệnh như đã kể trên.

 Thuốc ropinirole (Requip) đã được chấp thuận để chữa HCCKN.

Ngoài ra các thuốc gabapentin (Neurontin), clonidine, carbidopa-levodopa, tramadol (Ultram) cũng có vài công hiệu.

Tất cả các thuốc này cần được bác sĩ chuyên môn chỉ định, hướng dẫn cách dùng, theo dõi kết quả cũng như tác dụng ngoại ý.