Lửa Trại (2)

III. QUI TRÌNH LỬA TRẠI:

1. Phần chuẩn bị:

–  Địa điểm sinh hoạt, địa điểm phóng lửa.

–  Nội dung hay chủ đề của lửa trại (lửa vui, lửa kết thân, lửa truyền thống hay lửa trại chính thức).

–  Nội dung tham gia sinh hoạt lửa trại của các đơn vị (phải nắm chắc).

–  Chuẩn bị là tập dợt cho đội nhảy lửa có thể chọn bài hát lửa trại vui của Nguyễn Văn Hiên.

–  Quy định hình thức hóa trang của đội nhảy lửa.

–  Chuẩn bị lời mở lửa và tàn lửa.

–  Qui định quản trò, quản ca, quản lửa.

–  Chuẩn bị: Củi, dầu, dụng cụ phóng lửa.

–  Chương trình lửa trại phải được soạn trước ít nhất là 1 ngày. Nhưng hình thức lẫn nội dung của chương trình cần được giữ kín để tạo sự ngạc nhiên, lý thú… không ai biết sẽ khai mạc lửa trại với hình thức nào (ngoại trừ những người được phân công). Các đội hình sẽ trình bày những tiết ,ục gì, hoạt cảnh hóa trang ra sao…

–  Sửa soạn đốt lửa trại, củi lửa, lối đến vòng lửa của các đội, các phương tiện tạo lửa màu, bông lửa.

–  Chuẩn bị các trò chơi mới, băng reo, bài hát sinh hoạt mới để tạo không khí trong lửa trại là trách nhiệm quan trọng của 3 nhân vật: quản trò, quản lửa, quản ca.

–  Vai trò của quản trò: Là linh hồn của đêm lửa trại, nó bắt buột bạn phải chuẩn bị vai trò của mình thật kỹ. Bạn cần luôn sinh động, có óc hài hước và xử trí linh hoạt các công việc trong đêm lửa trại… nói chung là lúc sôi nổi cũng như khi tàn lửa, bạn luôn biết hành động phù hợp và biết kích thích mọi thành viên tham gia chương trình.

Nếu bãn là quản trò thật sự của đêm lửa trại  bạn sẽ cùng quản ca, quản lửa để trở thành một sợi dây thân ái nối kết toàn vòng tròn.

–  Vai trò của quản ca: Đặc tính của quản ca là hay hát chứ không cần hát hay. Bạn ấy biết tất cả các bài hát sinh hoạt được các thành viên tham dự lửa trại yêu thích và biết bắt nhịp chiếm lĩnh khi cần thiết.

Nếu bạn là người mới của tập thể bạn cần tìm hiểu những bài ca, điệu múa tập thể mà tập thể đó đã biết để không lạc lỏng khi bắt lời.

Nghệ thuật quản ca là đáp ứng những bài hát phù hợp với tiết mục đang trình diễn để đẩy mạnh cao trào hay gọi về sự êm dịu cần thiết, để cả vòng tròn không cảm thấy lúng túng ở những khoảng dừng. Biết cọn những bài ca ngắn, dài phù hợp và biết ngừng khi quản trò cần. Nếu là sân khấu thì quản ca là dàn nhạc phụ họa cho các tiết mục hay kéo màn.

–  Vai trò của quản lửa: Là người làm cho ngọn lửa bùng lên khi khai mạc và tối thiểu 10 đến 15 phút cho lửa cháy mà không cần ra sửa hoặc dựng thêm củi (vì lúc này là lúc thủ tục khai mạc lửa). Do đó, người quản lửa phải biết kỹ thuật chất củi cho lửa cháy đều, kể cả đặc tính của cây và số lưyợng củi cần xếp để đoán được thời gian lửa cháy hết.]

Khi cần thiết thì xuất hiện để khơi hay hãm bớt ngọn lửa hoặc điều khiển tạo lửa màu hay bông lửa, còn nếu không thì nên hạn chế ra vòng lửa.

* Ghi chú:  Nếu vòng lửa khá lớn, số lượng quá đông thì chúng ta phải cần nhiều quản trò, quản ca, quản lửa phụ tá để hỗ trợ cho đêm lửa trại thành công.

2. Địa điểm nơi tổ chức lửa trại:

a. Địa điểm:

–  Địa điểm phải rộng, thóng, tránh những tàn cây tấp phía trên, lửa sẽ làm khô cây hay cháy, gây nên phiền phức cho tổ chức. Lửa trại được đốt ở điểm quy tụ được mọi tầm nhìn ở các lều.

–  Chứa đủ số lượng trại viên của trại.

–  Khu vực được dọn sạch đá, sỏi lớn hoặc các ổ côn trùng nhỏ đề tránh tai nạn cho trại sinh hay làm dơ quần áo.

–  Nếu là đất xi măng hay đường nhựa thì phải xin phép trước. Để bề mặt của sân không bị nứt./ Bạn tìm cát to, trãi đầy tối thiểu 2 tấc, sau đó đặt tấm thiết lên để giảm nhiệt, đồng thời chuẩn bị những xô nước, để lâu lâu xối nhẹ vào nhằm giảm sức nóng.

b. Nơi tổ chức: 

Chọn khoảng sân cho tầm nhìn. Thuận lợi, có gốc tối để các diễn viên ra vào và chếch về hướng gió để tránh khói.

3. Tiến trình đêm sinh hoạt lửa trại: 

* Củi được xếp sẵn, bộ phận phụ trách lỹ thuật phóng lửa chuẩn bị sẵn sàng.

– Quản ca xuất hiện tại sân lửa trại, dùng tiếng vọng mời gọi các đơn vị tham gia. Các đơn vị đáp lại bằng những băng reo, rồng rắn xuất hiện và cùng sinh hoạt vòng tròn để tạo không khí vui ban đầu.

– Đọc lời mở lửa và gọi lửa.

– Khi lửa xuất hiện, toàn bộ vòng tròn đều làm 1 băng reo vui hoặc haut bài haut: Lửa trại vui của Nguyễn Văn Hiên. Đồng thời đội nhảy lửasẽ xuất hiện. Các trại sinh (không name trong đội nhảy lửa) cùng tham gia nhảy kết thúc bài nhảy lửa. Trại trưởng xuất hiện khai mạc lửa trại (ngắn gọn, xúc tích, truyền cảm) và trao quyền điều hành cho quản trò.

– Quản trò xuất hiện bất ngờ vàtheo lời mời gọi của vòng tròn rồi điều khiển chương trình sinh hoạt lửa trại.

– Khi nhận ra cuộc vui đã kết thúc, bạn mời tất cả mọi người khép vòng, ngồi quanh đóng lửa vàhát những bài trầm hùng.

– Anh hay chị trại trưởng sẽ nói đôi điều nhắn nhủ và chúc cho tình thân ái luôn ngự trị trong an hem. Sau đó, tất cả cùng hát bài ca tàn lửa và chia tay trở vềlều trong im lặng.

   – Bộ phận chuẩn bị dập tắt lửa thật kỹ để tránh cháy, nhất là ở trong rừng, đồng cỏ.

* Mở đầu buổi lửa trại:

–  Tùy theo loại hình lửa trại mà cấu tạo chương trình, truy nhiên chúng ta có thể thực hành theo quy trình sau: Xin được giới thiệu với các bạn một ví dụ:

a. Gọi lửa:

Bằng những băng reo để cuốn hút sinh hoạt sôi động của tất cả các thành viên và tiếp theo với các bài hát. Người gọi lửa: “Hỡi những người can đảm của núi rừng cùng về đây mừng lửa”. Các đội cùng đáp: “A…” kéo dài và chạy đến theo lối đi đã thống nhất, tạo thành một vòngtròn khép kín.

b. Nhảy lửa:

Mọi người cùng múa theo bài “Nhảy lửa” mà đa số thành viên đã biết.

c.  Lời kai mạc lửa trại: 

Khi ngọn lửa đã bùng sáng, vòng tròn im lặng tuyệt đối. Anh, chị trại trưởng sẽ phát biểu khai mạc lửa trại. Lời phát biều cần ngắn gọn, nhưng tạo được sức truyền cảm nêu cao tinh thần của chủ đề hoạt động trại. Sau đó, trại trưởng sẽ giới thiệu quản trò, quản ca, quản lửa (từ đó chương trình lửa trại do quản trò điều động).

4. Chương trình lửa trại:

Phần này quan trọng nhất của cả buổi đêm lửa trại. Đó là kết quả của nghệ thuật sáng tạo và tinh thần hợp tác.Xin gửi đến các bạn một số gợi ý thực hành như sau:

Tìm mọi cách để đạt mục đích hoặc đề tài đã định cho buổi lửa trại. Vì thế cần chú ý đến ý thích, sự hiểu biết, trình độ học vấn của người tham dự, kể cả những đặc điểm phong tục tập quán của địa phương.

Quản trò đừng nên bắt buột mọi người luôn phải đứng lên, ngồi xuống,hô reo mà nên giản dị, khéo léo, tạo nhịp điệu hấp dẫn cho cuộc họp, chiếm khắp không gian và khoảng đất của vòng họp bằng sự thông minh và tao nhã. Người quản trò phải duyệt chương trình của các đội, nhóm để làm chủ thời gian và quyết định đội nhóm nào sẽ trình diễn trước, sau. Thông thường các tiết mục hấp dẫn được xếp ở phần mở đầu và kết thúc.

Kịch ở lửa trại không là kịch trên sân khấu, kịch lửa trại bộc lộ ý nghĩa như một tinh thần chung của người tham dự và tìm được sự thông cảm nơi người xem cũng như từ chính giá trị đó. Kịch ở lửa trại thường giản lược, ít lời đoiố thoại nhưng rất phong phú động tác diễn cảm. Người diễn và người xem đôi lúc có cả những giao tiếp trực tiếp.

Câu chyện sinh hoạt ở lửatrại là một sinh hoạt quan trọng ở lửa trại. Với một câu chuyện hay một đoạn văn được sáng tác hoặc được chọn lọc từ sách báo, trong một mục đặc sắc. Dĩ nhiên, loại hình này đòi hỏi nơi bạn một sự tự tin và khả năng diễn đạt tài nghệ… nhưng mong bạn hãy cứ bắt đầu.  

Nhảy múa reo hát: Những loại này nội dung rất phong phú nhưng không phải hiếm khi bạn bỗng nhiên quên, không biết cần xướng lên bài hát nào. Để tránh không bị rơi vào hoàn cảnh tương tự,bạn nên tự soạn một tập ghi các bài hát, điệu múa, băng reo… và thưởng mở ra xem lại trước giờ khai mạc lửa trại.

Hình dáng: Người quản trò bước ra vòng tròn với dáng điệu ngộ nghỉnh, duyên dáng cũng tạo sự thu hút, chú ý của vòng tròn.

5. Tàn lửa:

Nếu lửa trại được khởi đầu trong không khí reo vang bằng âm thanh và sự tưng bừng của mọi tâm hồn, thì lửa trại cần được kết lại trong sự luyến tiếc và trào dâng nhưng cảm xúc cao cả.

Khi nhận ra rằng cuộc chơi đã kết thúc, bạn hãy mời tất cả mọi người tiến vào gần, ngồi vòng quanh khép kín vòng lửa và cùng cất lên những bài hát trầm hùng. Có thể trước đó, bạn hãy yêu cầu mọi người chuẩn bị sẵn một cây nến nhỏ. Và giờ đây chúng lung linh truyền đi thắp sáng cả vòng tròn. Trong im lặng thì mọi sự đùa giỡn, nghịch phá dù chỉ trong giâ phút này thì thật vô duyên.

Anh, chị trại trưởng sẽ nói đôi điều nhắn nhủ và chúc cho tình thân ái luôn ngự trị trong anh em. Sau đó, tất cả cùng hát bài ca tàn lửa và chia tay trở về trong im lặng.

Bạn ơi! Xin đừng vỗ tay hoặc hô giải tán lúc này.

6. Lưu ý:

– Quản trò là người duy nhất được tự do trong vòng tròn lửa trại (nên tránh mặt khi các đơn vị trình diễn).

– Quản lửa coi lửa khi nào cần cháy bùng hay pha màu.

– Bạn nào muốn cho tiếng reo hay bài hát đều bào cho quản trò biết trước, sau đó mới được vào vòng tròn, tránh tình trạng vô tổ chức,gây rối trong lửa trại.

– Bài hát và trò chơi phải được mọi người đều biết nhưng không nên dài dòng gây nhàm chán cho lửa trại.

– Kể cả quản lửa cũng phải tránh vòng lửa để khỏi gây phiền cho các đơn vị trình diễn.

IV. CÁC DẠNG KHAI MẠC LỬA TRẠI:

 Có nhiều hình thức khai mạc lửa trại và việc này cũng tùy thuộc thời tiết, chất lượng củi (khô, ướt, lớn, nhỏ). Có khi phải đốt lửa trước khi tập họp toàn trại, có khi ngược lại.

1.  Dùng đuốc châm lửa.

2.  Rước đuốc châm lửa truyền thống.Trong các trại họp mặt truyền thống.

3.  Xây dựng hoạt cảnh.

Thông dụng nhất và hay được sử dụng trong buổi lửa trại của Hướng đạo, đoàn Thanh niên là "Thần bóng Tối và thần ánh sáng":

– Thần bóng tối: Mặc đồ đen, khoe khoang, khoác lác, chống lại thần ánh sáng,tìm cách dập tắt nguồn sáng, nhưng cuối cùng rồi cũng phải bị thua và thần ánh sáng làm làm chủ đêm lửa trại.

– Thần ánh sáng: Đem ánh sáng tới và xua đuổi thần bóng tối, đem yêu thương, vui tươi cho mọi người.

Tuy nhiên, đối với đoàn viên Gia Đình Phật Tử, chúng ta có thể sáng tạo để phù hợp với tinh thần Bi – Trí – Dũng:

– Ma vương Ba Tuần cùng đám lâu la là tham lam, sân hận, si mê, đố kỵ, dâm dục… xuất hiện quấy nhiễu, bắt con người làm nô lệ cho dục vọng.

– Ánh đạo vàng của đức Thế Tôn (do Thầy chứng minh hoặc anh trại trưởng, cố vấn trại mang đến) xua đuổi bóng tối mê mờ của dục vọng

(kịch bản khai lửa cụ thể chúng tôi sẽ trình bày trong một bài viết khác)

4.  Dùng hình thức hỏa tiễn bay hay chuột lửa:

Căng dây từ trên cao xuống đóng lửa. Trên dây kẽm có buột chuột lửa, tất cả im lặng ngồi vào chỗ và từ trên cao có tiếng hát vui của thần lửa,quản lửa điều khiển nghi lễ cầu thần lửa ban cho ánh sáng, rèo đột nhiên con chuột lửa theo đà dốc chạy xuống đóng lửa. Có thể dùng một con chuột lửa từ một gốc nào đó có dây thun buộc để dùng lực đàn hồi bắn lên mồi cháy con ở trên.

5.  Dùng dây điện và dây “Maso” để dưới đóng lửa: khi quản trò điều khiển cho mọi người chú ý cầu thần lửa thì người ngoài đóng cầu dao điện,lửa sẽ tự cháy lên trong sự ngạc nhiên của nhiều người.