Huyền Thoại Về Sự Dư Cân Thừa Ký

G

Còn ở phương Đông, người ta quan niệm bản chất con người sinh ra vốn là thiện, sự tham lam là trái tự nhiên còn hạnh phúc là một điều rất tự nhiên, một cuộc sống thuận tự nhiên là gần như không cần cố gắng gì cả, và bệnh tật phát triển là do chúng ta đã đi lệch khỏi tự nhiên vốn có. Vì thế, từ góc độ Đông Y, việc thừa cân là hậu quả của việc sai lầm trong việc cung cấp dưỡng chất cho cơ thể. Theo góc độ này, những người mắc chứng thừa cân chẳng qua là những người bị lạc lối và bị suy dinh dưỡng hơn là tham lam và thừa chất. Bởi vậy, thay vì đặt mục tiêu giảm cân, cần tập trung vào việc học cách cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể một cách đúng đắn.

Chúng ta không cần thiết đặt mình vào một kỉ luật khắt khe để có thể cung cấp dưỡng chất một cách đúng đắn cho bản thân. Trái lại, việc đó là một niềm vui thích khi chúng ta hiểu rõ được bản chất tự nhiên của mình cũng như nhận ra những thức ăn nào phù hợp nhất. Và khi nắm được điều đó, chúng ta có thể ăn uống một cách no đủ mà không hề sợ hãi việc thừa cân.

Vật chất và Năng lượng

Từ xa xưa trong quan niệm truyền thống ở phương Đông, Nước và Lửa tượng trưng cho hai mặt cơ bản của tự nhiên. Ngày nay, chúng ta coi hai mặt cơ bản đó là vật chất – matter (nước) và năng lượng – energy (lửa). Nhưng thực ra quan niệm đó có chút sai lầm, vật chất và năng lượng bản chất vốn là một: vật chất là năng lượng cô đặc còn năng lượng vốn do vật chất phân tán mà thành. Vật chất có khối lượng và cố định trong khi năng lượng thì không nhìn thấy được bằng mắt thường, luôn biến chuyển. Mọi sự vật trong cuộc sống đều là sự biểu hiện của vật chất/năng lượng.

Trong cơ thể các sinh vật, vật chất/năng lượng luôn vận động và biến đổi; và khi sự vận động đó ngừng lại, sự sống sẽ chấm dứt. Vì thế, đối với sinh vật, năng lượng chiếm ưu thế hơn so với vật chất. Từ góc nhìn này, chúng ta có thể nói sự sống có bản chất là Lửa. Thứ gì thắp lên ngọn lửa đó? Chính là thức ăn. Thức ăn chính là nhiên liệu giúp ngọn lửa sự sống tiếp tục bùng cháy. Ngày nay, những người thừa cân thường khá lười vận động; hay nói cách khác, vật chất đã bị tích tụ đồng thời năng lượng bị đình trệ. Theo Đông Y truyền thống, chính sự trì trệ của vật chất/năng lượng là “nguyên nhân” gây ra tất các loại bệnh tật. Sự trì trệ này thể hiện rất rõ ràng ở những người thừa cân, và béo phì có liên quan đến việc phát triển của các bệnh suy thoái.  Cần nhớ rằng thừa cân không phải là biểu hiện duy nhất ở những trường hợp có sự trì trệ. Sự trì trệ của vật chất/năng lượng cũng có thể dễ dàng xuất hiện với những ai quá gầy hoặc có vấn đề về cảm xúc, giống như một con sông sẽ ngừng chảy khi bị nó khô cạn hay bị ngăn lại bởi một con đập. Theo Đông Y truyền thống, trong trường hợp bị thừa cân, sự đình trệ hay tích tụ vật chất/năng lượng là hậu quả việc dùng sai nhiên liệu khiến cho ngọn lửa sinh mệnh lay lắt.

Thức ăn và Lửa

Trong truyền thống Đông Y, thừa cân là do sự tích tụ của Ẩm (Dampness) và/hoặc Đàm (Phlegm). Sự tích tụ này xảy ra thế nào? Như chúng ta đã đề cập, lửa cháy cần tiêu thụ vật chất. Thức ăn chính là vật chất, và hệ tiêu hóa của chúng ta chính là ngọn lửa chuyển hóa vật chất thành năng lượng. Nếu ngọn lửa tiêu hóa này bị yếu ớt, thức ăn sẽ không được đốt cháy hoàn toàn và phần bã dư thừa sẽ bị tích tụ lại, gây ra mệt mỏi và thừa cân. Mặt khác, nếu ngọn lửa tiêu hóa này mạnh mẽ, nó có thể chuyển hóa một lượng thức ăn vừa phải thành một nguồn năng lượng dồi dào.

Giới tính khác nhau thì độ mạnh yếu của ngọn lửa tiêu hóa cũng khác nhau. Nói chung, nam giới thì có bản chất giống lửa hơn, giàu năng lượng hơn và phụ nữ có bản chất giống nước hơn, có thiên hướng vật chất hơn. Ở phương Tây, quan niệm này gắn liền với ngôn ngữ: từ “vật chất” [matter] và “mẹ” [mother] đều bắt nguồn từ một gốc chung [mater]. Do đó, nếu cung cấp nhiên liệu thức ăn không thích hợp cho ngọn lửa tiêu hóa, phụ nữ thường dễ bị tăng cân hơn.

Sự thèm ăn hay độ ngon miệng chính là thước đo cho sức mạnh của ngọn lửa tiêu hóa. Những người gầy khỏe mạnh thường có sự thèm ăn rất mạnh mẽ. Nhiều người nghĩ chìa khóa để giảm cân chính là hạn chế hay đè nén sự thèm ăn. Tuy nhiên, theo góc độ Đông Y truyền thống, hạn chế hay đè nén sự thèm ăn nghĩa là hạn chế hay đè nén ngọn lửa tiêu hóa, về lâu dài thậm chí điều này có thể dẫn đến việc tăng nhiều cân hơn. Nó là ngọn lửa đốt cháy phần vật chất tích tụ. Vì vậy, cách điều trị thích hợp đối với những trường hợp bị thừa cân là cần thúc đẩy chứ không phải đè nén sự thèm ăn. Do đó, thức ăn thích hợp chính là những thức ăn giúp ta thèm ăn hơn và ăn ngon miệng hơn.

Làm thế nào để chúng ta có thể tăng sức mạnh cho ngọn lửa tiêu hóa? Ngọn lửa cháy mạnh hơn, sạch hơn mà không có muội thừa khi chúng được cung cấp nhiên liệu thích hợp. Ví dụ như khi ta đốt lửa trại. Lửa trại cháy rất mãnh liệt, sáng và lâu nếu chúng ta đốt bằng những nhiên liệu khô hay đặc như củi khô. Mặt khác có những nhiên liệu kém chất lượng hơn. Ví dụ như dầu, mỡ và chất béo cháy rất kém, để lại nhiều muội thừa và thải ra nhiều khí độc hại. Củi ẩm hay củi non cháy cũng rất kém. Nếu bạn muốn có một ngọn lửa trại bừng sáng mạnh mẽ, đừng dùng những nhiên liệu ẩm ướt hay dùng dầu mỡ, chất béo.

 

Thực phẩm làm suy yếu ngọn lửa

Cũng như vậy đối với sự tiêu hóa, có thể dễ dàng thấy được những thức ăn nào làm hạn chế ngọn lửa tiêu hóa và những thức ăn nào giúp nó cháy tốt hơn. Dầu, các thức ăn mỡ màng hay các loại thức ăn chắc đặc (bao gồm các loại thịt) đều là các thức ăn mà ngọn lửa tiêu hóa khó đốt cháy hoàn toàn. Mà những loại thức ăn này lại chiếm phần lớn trong khẩu phần của đa số người Mỹ, ở cả nam giới và nữ giới, đồng thời những thức ăn đó đều có liên quan đến béo phì và các bệnh khác như tiểu đường, tim mạch, đột quỵ và ung thư, chúng là những căn bệnh phổ biến ở Mỹ. Tuy nhiên, nhiều loại thức ăn chay mang tính Ẩm thấp. Lạm dụng quá nhiều dầu thực vật, các thực phẩm từ đậu nành, các loại hạt cũng có thể gây ra những căn bệnh như vậy. Tuy rằng mỗi ngày chúng ta đều cần bổ sung một chút dầu thực vật chất lượng nhưng hãy nhớ rằng đậu phụ có hàm lượng chất béo là 50%, các loại hạt thì từ 70%-90% và dầu thì tất nhiên là 100%.

Các loại đồ lạnh như trà đá, đồ uống đóng chai, kem, sữa chua hay các loại thực phẩm nhiều nước như cà chua, trái cây tươi hay sa lát đều có xu hướng làm dập tắt ngọn lửa tiêu hóa trong cơ thể.

Theo Đông Y, tất các thức ăn rất ngọt như mật mía, đường trắng hoặc nâu, rỉ đường, mật ong, siro cây thích và các chất ngọt từ trái cây đều làm lấn át ngọn lửa trao đổi chất và tạo ra tính ẩm thấp bên trong cơ thể khi dùng quá nhiều. Fructose hay đường trái cây là loại đường ngọt nhất, chiếm hàm lượng lớn trong các thực phẩm ngọt kể trên. Các nghiên cứu phương Tây cũng đã chứng minh được quan điểm này của phương Đông, rằng việc tiêu thụ quá nhiều fructose, thậm chí kể cả từ trái cây hay nước ép sẽ làm kích thích sự sản xuất chất béo và tăng cholesterol trong máu cũng như mỡ máu.

Các thực phẩm bơ sữa, kể cả những loại ít béo đều có tính Ẩm, nên ăn quá nhiều những loại thực phẩm này đặc biệt gây hại cho ngọn lửa tiêu hóa. Bên cạnh đó, chúng là những thực phẩm có tính phát triển thân thể rất mạnh, vốn để kích thích sự tăng tưởng ở bò đẻ; đó là nguyên nhân vì sao tự nhiên cung cấp các loại thực phẩm đó cho những con bò con. Các loại thực phẩm đông lạnh từ bơ sữa, kể cả các loại ít béo, thậm chí còn làm vấn đề trở nên trầm trọng hơn. Chúng mang cả hai đặc tính Ẩm và Hàn, và cũng như các chất kích thích tăng trưởng, chúng làm tăng tính ẩm, làm suy yếu ngọn lửa tiêu hóa và làm tăng “mỡ baby”.

Những ai đang cố gắng để giảm cân hoặc giữ dáng thường tin rằng cách tốt nhất là ăn một chế độ ít calo, bao gồm nhiều loại rau củ sống hay nấu chín (có thể thêm một chút trái cây). Từ góc độ Đông Y, chế độ ăn này thực ra có thể dẫn đến việc tăng cân. Thực tế thì việc ăn quá nhiều rau củ cũng có thể làm tăng cân, mặc dù chúng được cho là ít calo.

Rau củ ăn sống, và thậm chí là rau củ đã nấu chín, nếu ăn quá nhiều cũng có tác động đến ngọn lửa của cơ thể giống như tác động của các loại gỗ non, chưa khô đối với ngọn lửa trại. Gỗ non, còn ẩm có thể khiến ngọn lửa trại bị ngột ngạt, suy yếu. Ăn các loại rau xanh mà không nấu chín cũng có tác động y hệt như vậy đến ngọn lửa tiêu hóa. Những người mà thực hiện chế độ ăn rau củ sống để giảm cân thường sẽ nhận thấy đến một thời điểm số cân của họ ngừng giảm hay thậm chí có dấu hiệu tăng trở lại mặc dù họ chỉ ăn salad và trái cây. Khi ngọn lửa tiêu hóa của họ bị suy yếu, thậm chí một lượng nhỏ thức ăn ít calo cũng bắt đầu tích tụ. Để thoát khỏi tình trạng này, họ cần cung cấp những loại nhiên liệu thực sự tốt, khô và sạch cho ngọn lửa. Hãy nhớ rằng, đó là ngọn lửa chuyển hóa giúp tiêu hủy các chất dư thừa nên chúng ta đều muốn nó cháy thật sự mạnh mẽ. 

Thực phẩm thổi bùng ngọn lửa

Ngũ cốc nguyên cám giống như củi khô, chúng chính là những thực phẩm tốt nhất để đốt cháy ngọn lửa chuyển hóa sạch và cháy đượm. Tương tự như gỗ đặc và khô, ngũ cốc nguyên cám tương đối khô và nhẹ, vì vậy chúng là loại thực phẩm thiết yếu và giàu năng lượng. Trái ngược với những mong đợi thường thấy, ngay cả đối với những người có nhiệt huyết với thực phẩm tự nhiên, những ai muốn duy trì một cơ thể/tâm trí cân bằng có thể và nên ăn một tỷ lệ lớn ngũ cốc trong khẩu phần mỗi bữa ăn – kể cả bánh mì hay mì nui, nếu đó là sở thích của bạn. Nếu không cung cấp đủ năng lượng từ ngũ cốc, ngọn lửa sẽ yếu ớt và năng lượng cơ thể/tâm trí sẽ trở nên đậm đặc và tích lũy lại dưới dạng các chất dư thừa (chính là mỡ). Hơn nữa, ăn nhiều ngũ cốc sẽ giảm triệu chứng đói bụng và cung cấp đầy đủ năng lượng. Điều này rất quan trọng vì cơn đói và thiếu hụt năng lượng sẽ dẫn đến việc ăn đường và mỡ nhiều một cách bộc phát, đây là những thực phẩm tạo cảm giác thỏa mãn và có năng lượng đậm đặc và chính là thất bại của những người ăn ít.

Các nghiên cứu tại Trường Sức khỏe Cộng đồng thuộc Đại học Harvard đã xác nhận quan niệm cho rằng việc tăng mức tiêu thụ ngũ cốc có thể làm giảm cân mà không cần ăn kiêng cũng như kiềm chế cơn đói một cách tự nguyện. Trong hai trường hợp nghiên cứu, các đối tượng giảm cân bằng cách tăng khẩu phần bánh mì. Trong một trường hợp, các tình nguyện viên giảm trung bình 4kg trong 10 tuần khi họ ăn 8 lát bánh mì mỗi ngày và tự do lựa chọn các thực phẩm khác. Trong trường hợp còn lại, hai nhóm tình nguyện viên được ăn 12 lát bánh mì một ngày thì một nhóm giảm trung bình 6,5kg, nhóm còn lại giảm trung bình 8,5kg.

Theo quan điểm của phương Đông, những đối tượng này giảm cân bởi vì việc sử dụng thoải mái ngũ cốc hàng ngày đã giúp tăng cường ngọn lửa chuyển hóa đồng thời làm giảm việc tiêu thụ các thực phẩm béo và nhiều dầu hơn, vốn chỉ gây hại cho ngọn lửa và gia tăng độ ẩm nội thể. Cần phải lưu ý rằng hiệu ứng này vẫn xảy ra mặc dù đông y cho rằng bánh mì ngũ cốc vốn hàn, ẩm và làm tăng cân hơn so với những thực phẩm ngũ cốc khác. Nếu các đối tượng ăn các thực phẩm ngũ cốc khác – ví dụ như gạo lứt, kiều mạch hoặc bắp vốn được cho là làm giảm độ ẩm – thì họ có thể giảm cân nhiều hơn nữa.

Mặc dù rau củtrái cây vốn hàn và ẩm, vì vậy có thể dập tắt ngọn lửa, những rau củ có vị ngọt như cà rốt, củ cải, khoai lang và bí mùa đông nếu được nấu chín lại rất có ích. Theo đông y, những loại củ này giúp cải thiện các chức năng của hệ tiêu hóa và tăng cường năng lượng cơ bản, hay Khí, của cơ thể/tâm trí chúng ta. Chúng là loại “nguyên liệu” ưa thích chỉ đứng sau ngũ cốc cho ngọn lửa cơ thể/tâm trí. Tuy nhiên, cần lưu ý không được sử dụng quá nhiều những loại rau củ ngọt này (vd: khoai lang), vì có thể gây ra đầy bụng, ợ hơi và khó tiêu.

Có nhiều loại rau thơm có thể giúp tăng cường ngọn lửa. Những ai mong muốn giảm cân có thể sử dụng thêm tỏi, gừng, hành lá, horseradish, mù tạt, xô thơm, xạ hương và một lượng nhỏ ớt. Theo thảo dược liệu pháp của Đông y, những thảo dược này sẽ làm gia tăng mức độ chuyển hóa, cải thiện sự ngon miệng và tiêu hóa, và giúp loại bỏ trọng lượng thừa bằng “hỏa năng” của chúng.
Theo Đông y, quá trình tiêu hóa bắt đầu bằng việc biến thực phẩm thành “món súp 37 độ” trong dạ dày. Nếu nhai kỹ, chúng ta sẽ hỗ trợ cho quá trình này. Ngoài việc nhai kỹ, ăn một chén súp ấm trong khẩu phần bữa ăn chính, nên là bữa trưa, cũng sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa, và vì vậy sẽ cải thiện quá trình chuyển hóa năng lượng. Các nghiên cứu của phương tây đã chỉ ra rằng những ai dùng súp thường xuyên trong bữa ăn thì có khả năng duy trì cân nặng tốt hơn.

“Khử ẩm”

Đốt cháy ngọn lửa đúng cách chỉ là một mặt của vấn đề. Như đã được lưu ý, cân nặng dư thừa là do tích lũy Ẩm và Đàm. Chúng ta loại bỏ chúng bằng cách nào? Việc đốt lửa chuyển hóa sẽ giúp việc này. Khi ngọn lửa cháy mạnh hơn, nó sẽ làm bay hơi nước và mỡ thừa. Tuy nhiên, có những thực phẩm có tác dụng “khử ẩm” rất mạnh từ cơ thể/tâm trí. Mạnh nhất chính là các loại đậu hạt, chúng có khả năng hỗ trợ thận trong việc loại trừ độ Ẩm và do đó gián tiếp cải thiện ngọn lửa chuyển hóa. Ngoại trừ đậu nành và đậu phộng (hai loại đậu này chứa nhiều dầu, gây no và tăng cân), hầu hết các loại đậu hạt khác đều có tác dụng “khử ẩm”: đậu đỏ lớn, đậu đen, đậu xanh, đậu lăng, xích tiểu đậu….

Rau lá xanh rất quan trọng trong việc trợ giúp các chức năng bài tiết của cơ thể/tâm trí. Gan là bộ phận chịu trách nhiệm cho quá trình chuyển hóa và thải bỏ mỡ. Rau lá xanh cung cấp những dưỡng chất cần thiết cho gan để thải độc và loại bỏ mỡ. Sự thực là, khi lượng mỡ tích trữ được chuyển hóa, một số độc tố bị tống xuất vào hệ tuần hoàn. Rau lá cung cấp dưỡng chất cần thiết để bảo vệ chúng ta khỏi bị “tự đầu độc” do những sản phẩm phụ trong quá trình chuyển hóa mỡ. Vì vậy chúng thực sự là phần rất quan trọng trong chế độ dinh dưỡng đúng đắn hàng ngày cho sự sống.

Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức những thực phẩm giá trị này cũng không phải là khôn ngoan. Cho dù đã được nấu chín thì chúng vẫn là nguồn năng lượng tương đối “hàn”, vì vậy chúng có khuynh hướng làm suy yếu ngọn lửa chuyển hóa. Nếu bạn muốn dọn dẹp rác thải, bạn phải trả công tử tế cho nhân viên vệ sinh, nếu không thì anh ta sẽ đình công. Tương tự như vậy, nếu bạn bỏ đói chính mình bằng một thực đơn chỉ bao gồm những thực phẩm ít năng lượng như rau lá xanh, bạn sẽ không có đủ năng lượng cần thiết để loại bỏ những thứ thừa thãi trong thân thể/tâm trí.

 

Thời khóa biểu hợp lý

Theo Đông y, một thói quen thông thường nhất gây ra thừa cân chính là việc bỏ bữa sáng. Hệ tiêu hóa có khả năng tiếp nhận và chuyển hóa thực phẩm thành năng lượng tốt nhất trong khoảng thời gian từ 7 đến 11h sáng. Thực phẩm ăn vào bữa sáng và bữa trưa sẽ được chuyển hóa thành năng lượng thay vì lưu trữ dưới dạng chất dự trữ. Mặt khác, vào khoảng 5h chiều, năng lượng dự trữ của thận bắt đầu hoạt động. Thực phẩm ăn vào sau 5h chiều có khả năng được dự trữ hơn là chuyển hóa thành năng lượng. Những ai bỏ bữa sáng và để bụng rỗng một phần thời gian trong ngày thường sẽ bị đói dữ dội vào cuối ngày, ngay vào lúc bất cứ những gì họ ăn cũng có thể bị lưu trữ lại thay vì chuyển hóa thành năng lượng. Vì vậy, bỏ bữa sáng có thể là cách tốt nhất để tăng cân và chịu đựng kiệt sức liên miên.

Các nhà nghiên cứu phương Tây đã tìm ra rằng nếu được ăn bữa sáng với 2000 calories, người ta sẽ không tăng cân. Nhưng nếu ăn một lượng thực phẩm có cùng năng lượng như vậy vào bữa tối, người đó sẽ tăng cân, cho dù năng lượng tiêu thụ vượt quá mức năng lượng của bữa ăn. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy những người thường xuyên ăn sáng có mức độ cholesterol thấp hơn, dù bữa sáng của họ có nhiều cholesterol. Điều này cho thấy thực phẩm dùng trong buổi sáng ít có khả năng bị tích lũy dưới dạng độ Ẩm và Đàm hơn là những bữa ăn tối. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng những ai ăn sáng đều đặn thường có hiệu quả hơn những người bỏ bữa sáng, vì vậy cho chúng ta thấy bữa sáng dễ dàng biến thành năng lượng để cơ thể/tâm trí hoạt động, thay vì trở thành gánh nặng cho nó.

Để giữ ngọn lửa cháy đều và rực rỡ, việc cung cấp năng lượng đều đặn cũng rất quan trọng. Nếu quá chậm, ngọn lửa sẽ tàn lụi và phải cố gắng để cháy trở lại. Nếu lửa yếu do cung cấp thiếu, bất kỳ nhiên liệu nào cho vào cũng khó cháy, và lại trở thành chất liệu bị cháy dở. Mặt khác, nếu cho quá nhiều nhiên liệu vào một thời điểm hoặc một khoảng thời gian, điều này cũng làm yếu ngọn lửa và thậm chí tắt hẳn. Chất liệu lại bị tích trữ. Các bữa ăn nhẹ không được khuyến khích, vì chúng làm hệ tiêu hóa bị quá tải và thực phẩm bị tích lũy.

Vì vậy, để giảm cân thì việc thiết lập và duy trì các bữa ăn đúng giờ là rất quan trọng. Nên ăn bữa sau vào lúc bữa trước đã tiêu hóa hết (và thấy đói), và chỉ ăn cho đến khi thấy no vừa phải. Thời khóa biểu tốt nhất là một bữa sáng vừa phải từ 7h đến 9h, một bữa trưa đầy đủ trước 3h chiều, có thể bỏ bữa tối hoặc chỉ ăn nhẹ trước 6h.

Mọi chế độ ăn kiêng đều vô ích

Cần phải nhấn mạnh một lần nữa rằng “ăn kiêng”, tức là hạn chế lượng thực phẩm ăn vào, không phải là cách phù hợp để điều trị việc thừa cân. Giống như mọi loại lửa, ngọn lửa tiêu hóa và chuyển hóa của thân thể/tâm trí cần được cung cấp đều đặn một lượng nhiên liệu đầy đủ để duy trì. Một ngọn lửa không được cung cấp nhiên liệu hợp lý và đầy đủ không thể cháy mạnh mẽ, và “ăn kiêng” kéo dài sẽ dập tắt ngọn lửa này. Vì vậy, như nhiều người ăn kiêng trải nghiệm, ăn kiêng ít khi có tác dụng giảm cân bền vững, và thường dẫn đến việc tăng cân. Càng ăn kiêng thì ngọn lửa càng yếu. Và lửa càng yếu thì cho dù chỉ chút ít thực phẩm được ăn vào cũng không thể chuyển hóa thành năng lượng, và càng thêm nguy cơ tích lũy dưới dạng mỡ và nước. Tóm lại, theo đông y, bệnh béo phì không thể được điều trị bằng cách giảm lượng thực phẩm ăn vào.

Huyền thoại về việc ăn quá mức

Cần phải hiểu là việc thừa cân không phải là hậu quả của việc ăn quá độ. Thực sự có rất ít người bữa nào cũng có thể ăn tống ăn táng, dù họ thừa cân hay không. Mặc dù người ta thường tin rằng những ai thừa cân luôn ăn quá độ, tôi vẫn không thấy điều gì lý giải cho việc này. Thực ra vẫn có những người kiên trì nỗ lực “quản lý” mức độ thèm ăn của họ và ăn rất ít, đâm ra đói khủng khiếp và phải sống với những cảm giác thiếu thốn liên miên. Và rồi họ ăn nhiều một cách bộc phát!

Theo kinh nghiệm của tôi, bất kỳ ai nỗ lực kiểm soát sự thèm ăn đều thất bại. Thực ra nếu một người giảm lượng thực phẩm một cách có chủ đích, họ sẽ bắt đầu thấy đói và do đó chứng thèm ăn tự nhiên sẽ gia tăng đến mức độ bất thường. Nói cách khác, việc ăn ít một cách quá mức – tức ăn kiêng – hầu hết sẽ dẫn tới việc ăn quá độ không thể kiểm soát – tức là ăn bộc phát. Tôi đã nhận ra rằng việc “ăn quá độ do ăn kiêng” là một vấn đề thường xảy ra đối với những người thừa cân. Để cung cấp dinh dưỡng cho sự sống, rất cần phải ăn đầy đủ. Ăn ít là một nỗ lực đi ngược lại tự nhiên. Sự thèm ăn là rất tự nhiên và không ai có thể chiến thắng được nó.

Chu trình tự nhiên này cũng đúng theo một cách khác nữa. Có một giới hạn rõ ràng đối với việc ăn quá độ thực sự (sử dụng một lượng thực phẩm quá nhiều). Nếu một người ăn quá mức, ngọn lửa chuyển hóa sẽ yếu hơn, sự thèm ăn giảm và lượng thực phẩm ăn vào cũng giảm. Ăn quá độ thực sự sẽ dẫn đến việc nhịn ăn để thanh lọc (hoặc tẩy xổ). Ví dụ khi người ta ăn lượng lớn thực phẩm giàu năng lượng ở hội chợ, thường thì họ không thèm ăn trong vài ngày sau đó. Không thể nào ăn quá nhiều theo cách đó một cách thường xuyên.

Những người thừa cân không nên cố gắng kiểm soát lượng thực phẩm mà họ ăn. Thay vì vậy họ nên lựa chọn những thực phẩm cung cấp dinh dưỡng hợp lý, nhai kỹ và ăn nhiều như họ muốn. Ăn thêm thực phẩm lại làm giảm cân miễn là những thực phẩm đó phù hợp cho ngọn lửa. Ví dụ trong một nghiên cứu khác tại Trường Sức khỏe Cộng đồng Harvard, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những y tá mảnh mai dung nạp nhiều calories nhưng ít chất béo hơn những y tá béo phì, vốn ăn ít calories hơn nhưng với nhiều chất béo. Carbohydrate là nhiên liệu sạch, nhưng dầu mỡ là chất “ẩm” gây ra gánh nặng cho ngọn lửa và tích tụ quanh hông.

Thêm gió cho ngọn lửa thêm vui

Trong việc điều trị béo phì, cần nhấn mạnh tầm quan trọng của aerobic và các bài tập thở. Cung cấp thêm ôxy cho lửa sẽ giúp nó cháy sáng hơn, vì vậy thở sâu sẽ làm cho ngọn lửa nội thể cháy sáng hơn và mạnh hơn như khi tập các bài tập thở theo trường phái yoga, và các bài tập aerobic như làm vườn, đi bộ hoặc chạy bộ. Ngoài ra, theo Đông y, bản thân việc vận động chân tay sẽ làm ngọn lửa nội tại mạnh mẽ thêm. Nghiên cứu của phương Tây cũng tìm ra rằng những người năng hoạt động có mức độ chuyển hóa khi nghỉ ngơi cao hơn. Ngọn lửa chuyển hóa của họ luôn mạnh mẽ hơn vào bất kỳ lúc nào.

Nổi lửa lên nào

Tóm lại, cách giảm cân nặng dư thừa một cách hiệu quả là tăng cường ngọn lửa chuyển hóa nội tại và loại bỏ độ Ẩm dư thừa. Việc này có thể đạt được bằng cách lựa chọn những thực phẩm có thể đốt cháy, làm tan Đàm và loại bỏ độ Ẩm; cần tránh những thực phẩm tạo gánh nặng cho lửa và gia tăng độ Ẩm; đồng thời thực hành các bài tập aerobic và các bài tập thở. Giống như sử dụng các loại gỗ khô và nhẹ cùng với việc thông gió tốt sẽ thổi bùng ngọn lửa trại cháy đượm, những thực phẩm khô và nhẹ nhưng giàu năng lượng cùng với chất lượng thở sâu của phổi sẽ giúp cho ngọn lửa chuyển hóa trong cơ thể được duy trì mạnh mẽ và bền bỉ.

Khi ăn uống hòa hợp theo tự nhiên, chúng ta sẽ nhận ra rằng bản chất thực sự của mình bao gồm một trọng lượng cơ thể tự nhiên. Dinh dưỡng hợp lý không biến tất cả những người béo phì thành cô nàng mình dây Twiggy. Thực ra việc thiếu cân cũng lắm vấn đề như thừa cân. Tuy nhiên, phương pháp dinh dưỡng theo Đông y sẽ giúp bất kỳ ai phục hồi và duy trì trọng lượng tự nhiên lý tưởng của họ, hầu như không cần nỗ lực.

 

– “The Myth of Overeating”, Don Matesz – 

Dịch thuật: Đức Dũng, Hiền Trần

Nó mắng tôi, đánh tôi,
Nó thắng tôi, cướp tôi
Không ôm hiềm hận ấy,
Hận thù được tự nguôi.

Phẩm Song Yếu

Tháng 10 năm 2024
10
Giờ hoàng đạo: Dần (3-5), Mão (5-7), Tỵ (9-11), Thân (15-17), Tuất (19-21), Hợi (21-23)
Thứ 5
Ngày Đinh Mùi
Tháng Giáp Tuất
Năm Giáp Thìn
Lịch âm
08
Tháng 09
Kiên Giang