KỲ 35: TIỀN THÂN DUMMEDIIA
Với Ngàn Kẻ Vô Trí

Thuở xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Ba La Nại, Bồ tát sanh trong thai vị hoàng hậu của vua ấy. Từ bào thai sinh ra, trong ngày đặt tên, Bồ tát được gọi là hoàng tử Brahmadatta. Khi đến 16 tuổi, Ngài được khéo giáo dục ở Takkasila, đã học thành thục ba tập Vệ Đà, đã hiểu biết thông suốt 18 ngành học thuật. Vua cha phong cho hoàng tử chức phó vương.

Lúc bấy giờ, các người ở Ba La Nại thường hành lễ ngày lành chư thiên. Họ đảnh lễ chư thiên, giết hại nhiều dê, cừu, gà, heo v.v… và làm lễ vật cúng dường với nhiều loại hương hoa, cả với thịt máu nữa. Bồ tát suy nghĩ : Nay chúng sanh thường hành lễ ngày lành chư thiên giết hại nhiều sinh vật. Phần lớn quần chúng theo phi pháp. Sau khi cha mất, ta sẽ được cả quốc độ. Ta sẽ tìm phương tiện không làm đau khổ một ai, chấm dứt giết hại các sinh vật.

Một hôm, Bồ tát lên xe, từ thành đi ra, thấy một số quần chúng lớn tụ họp tại một cây thần lớn, cầu xin thần cây ban cho con trai, con gái, danh vọng, tài sản v.v… Muốn gì thời phát nguyện như vậy. Bồ tát xuống xe, đi đến cây ấy, cúng dường với hương hoa, rưới cây với nước, đi nhiễu cây ấy về hướng phải, xử sự như người lễ bái thần cây, đảnh lễ thần cây, leo lên xe rồi đi vào thành.

Từ đấy trở đi, với phương tiện này, Bồ tát thỉnh thoảng đi đến cây ấy, đảnh lễ như người lễ bái thần cây. Bồ tát, sau một thời gian, phụ vương qua đời, được đặt lên ngôi vua, từ bỏ bốn con đường ác, trị vì quốc độ đúng pháp. Ngài suy nghĩ: Nay, ý ta đã đạt được cao tột, được đặt lên ngôi vua. Trước kia, sở nguyện của ta như thế nào, nay ta phải thực hành cho kỳ được. Bồ tát cho họp các đại thần, các bà la môn, gia chủ và nói :”Trước đây ta thường cúng dường đảnh lễ thần cây và phát nguyện rằng: nếu ta được làm vua, ta sẽ hiến vật cúng cho thần cây ấy. Ta nhờ uy lực thần cây đã được quốc độ. Nay, ta sẽ hiến vật cúng cho thần cây, các ngươi chớ có làm trở ngại. Hãy sửa soạn hiến vật cúng thần”

Bọn người ấy hỏi : “ Bọn thần lấy gì làm vật cúng thần cây “”

-Ta có nguyện với thần cây như sau : tất cả những ai ở trong quốc độ của tôi chấp nhận và thực hành 5 ác giới và 10 hạnh bất thiện, tôi sẽ giết những người ấy và với bội tạng, thịt và máu, tôi sẽ hiến vật cúng thần! Lời nguyện của ta là vậy, các khanh hãy đánh trống và bá ca như sau :Đại vương của chúng ta, khi còn làm phó vương có phát nguyện rằng: nếu ta đạt được quốc độ, những ai là kẻ ác giới trong nước ta, ta sẽ giết tất cả chúng làm vật hiến cúng thần. Vậy nay, ta sẵn sàng bảo giết 1.000 người nào chấp nhận thực hành 5 ác giới và 10 ác hạnh, cho lấy tim và thịt của chúng để làm vật hiến cúng thần. Như vậy trẫm tuyên bố cho các thị dân được biết!

Vua lại tuyên bố thêm như sau : “Chỉ những ai, bắt đầu từ hôm nay, còn phạm các giới ác hạnh, 1.000 người như vậy sẽ bị giết để làm lễ vật cúng thần và ta sẽ giải tỏa hạnh nguyện của ta”

Để cho ý nghĩa này được rõ ràng, Bồ tát nói lên bài kệ :

Các vị đại thần vâng theo lời Bồ tát, cho đánh trống bá cáo trong thành Ba La Nại khắp 12 do tuần. Khi nghe lời bá cáo, không có đến một người dám đứng lên làm ác giới ác hạnh. Bồ tát trị vì quốc độ như vậy khiến toàn thể nhân dân trong nước giữ gìn giới luật và làm các công đức. Do đó quốc độ được an vui hạnh phúc khắp nơi.

Bậc Đạo sư nói: “Này các tỷ kheo, không phải chỉ có nay Như Lai sống đem lại lợi ích cho đời. Thuở trước, Như Lai cũng đã làm như vậy”

Sau khi thuyết pháp thoại này xong và kết hợp hai câu chuyện hiện tại và quá khứ, bậc Đạo Sư nhận diện bổn sanh như sau:

-Khi ấy, hội chúng là hội chúng của Đức Phật. Vua Ba La Nại chính là Ta vậy.