Rồi bậc Đạo Sư đi đến, ngồi xuống pháp tọa và hỏi :Này các tỳ kheo, các ngươi nay ngồi đây nói câu chuyện gì ?- Bạch Thế Tôn, chúng con ngồi đây nói về chuyện về những điều thất đức mà Đề Bà Đạt Đa đã làm để sát hại Thế Tôn. – Này các tỳ kheo, không phải chỉ có nay Đề Bà Đạt Đa mới tìm cách sát hại Ta. Xưa kia, Đề Bà cũng đã làm như vậy, nhưng không thể sát hại được. Sau khi nói vậy, bậc Đạo Sư kể lại câu chuyện quá khứ :
•••
KỲ 12: TIỀN THÂN KURUNGA Con Nai Có Trí
Thuở xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở thành Ba La Nại, Bồ tát sanh ra làm con nai núi, ăn trái cây, sống trong rừng. Một thời, Bồ tát ăn các trái Sepanni từ những cây Sepanni sai quả. Có người thợ săn ở làng, sau khi nhìn thấy dấu chân nai dưới gốc cây Sepanni sai quả ấy, nó liền cột một cái dàn trên cây, ngồi ở đấy, phóng cây dáo xuống các con nai đến ăn trái cây. Anh ta sống với nghề săn và bán thịt nai như vậy.
Một hôm, anh ta trông thấy dấu chân Bồ tát dưới một gốc cây. Anh ta ăn thật sớm, cầm cây dáo, vào khu rừng, leo lên cây và ngồi trên dàn. Bồ tát, vào buổi sáng, từ chỗ ẩn nấp trong rừng đi ra, với ý định ăn trái cây Sepanni. Bồ tát không vội đến gốc cây, mà đi vòng quanh, đứng bên ngoài suy nghĩ: có khi có những thợ săn cột dàn trên cây. Có thể có nguy hiểm như vậy ở đây.
Người thợ săn thấy Bồ tát không đi đến, vẫn ngồi trên dàn, quăng những trái Sepanni rơi xuống trước mặt Bồ tát. Bồ tát suy nghĩ: những trái cây này rơi xuống trước mặt ta, có thể có người thợ săn ở trên. Bồ tát quan sát chung quanh, trông thấy người thợ săn, làm vẻ như không thấy, nói lên: Này bạn cây ơi, trước kia bạn làm những trái cây rơi thẳng xuống, như dây leo lòng thòng xuống, nhưng nay bạn hành động từ bỏ đặc tánh cây. Vì từ bỏ đặc tánh cây, Ta sẽ đi đến gốc cây khác tìm thức ăn cho Ta vậy. Nói xong, Bồ tát thốt lên bài kệ :
Nai núi biết rõ được Trái cây ngươi làm rơi Ta đi đến cây khác Ta không thích trái ngươi.
Người thợ săn, ngồi trên dàn, quăng cây dáo xuống và nói : Hãy đi đi, nay ta đã hụt ngươi rồi. Bồ tát nhảy vòng lại, đứng và nói: Này người kia, ngươi tuy giết hụt Ta, nhưng ngươi không có hụt hành động ngươi làm, tức là tám địa ngục lớn, mười sáu địa ngục phụ và năm hình thức trói buộc v.v… Nói xong, Bồ tát liền chạy ra xa đi tìm đồ ăn.
•••
Thuyết pháp thoại này xong, bậc Đạo Sư kết hợp hai câu chuyện, nhận diện tiền thân : -Lúc ấy, người thợ săn là Đề Bà Đạt Đa -Còn Nai Núi chính là Ta vậy.
CHÚ THÍCH : –Đề Bà Đạt Đa : là em họ với Phật, anh ruột ngài A Nan, theo Phật xuất gia khi Đức Phật về thăm hoàng cung Ca Ty La. Đề Bà Đạt Đa muốn lật đổ quyền lãnh đạo Tăng đoàn của Phật nên tìm nhiều cách hại Phật và lôi kéo một số tỳ kheo thành lập giáo đoàn riêng. Ngoài ra, y còn xúi giục vua A Xà Thế không ủng hộ Phật và Tăng đoàn.
Ý NGHĨA CÂU CHUYỆN : -Câu chuyện này nói lên mối oan khiên giữa Đức Phật và Đề Bà Đạt Đa qua nhiều kiếp trước, đồng thời răn dạy con người chớ nên làm nghề ác như đi săn thú rừng.