BÀI 1 : TIỀN THÂN APANNAKA
Có Những Người Nói Lên

            Lúc ấy Thế Tôn đang ngự tại tinh xá Kỳ Viên gần thành Xá Vệ. Trưởng giả Cấp Cô Độc đem theo 500 người bạn, đều là đệ tử ngoại đạo, cùng với nhiều vòng hoa , mật ong, mật mía, vải vóc, dược phẩm v.v… cúng dường Như Lai cùng Tăng chúng. Sau khi đảnh lễ Thế Tôn, 500 người ấy cung kính nghe Phật thuyết pháp, rồi sau đó bò ngoại đạo mà quy y Tam Bảo, trở thành Phật tử.
            Được một thời gian, Thế Tôn rời Xá Vệ đi qua thành Vương Xá. Trong khi Thế Tôn vắng mặt tại Xá Vệ thì 500 người ấy liền bỏ đạo Phật, trở lại quy y ngoại đạo. Khi Đức Phật từ Vương xá trở về thì ngài Cấp Cô Độc lại đem 500 người ấy cùng với rất nhiều lễ vật đến tinh xá Kỳ Viên cúng dường. Sau khi đảnh lễ  xong, ngài Cấp Cô Độc báo cáo lên Thế Tôn việc 500 người bạn bỏ Phật để trở lại với ngoại đạo.
Thế Tôn nhẹ nhàng hỏi:
-Này các nam cư sĩ, có thật chăng, các người đã phá vỡ tam quy y, đi theo quy y ngoại đạo?
Vì không thể che dấu, nên họ đã thú nhận.
Bậc Đạo Sư kể lên câu chuyện tiền thân như sau:

            Thuở xưa, trong nước Kasi, tại thành Ba La Nại, có vị vua tên Brahmadatta. Khi ấy, Bồ tát sinh ra trong một gia đình chủ đoàn lữ hành. Lớn lên, chàng đi buôn bán với 500 cỗ xe. tại thành Ba La Nại có một người chủ đoàn lữ hành khác trẻ và ngu si, không giỏi tùy cơ ứng biến.
            Lúc bấy giờ, Bồ tát chất đầy 500 cỗ xe với những hàng hóa có giá trị lớn. Người chủ đoàn lữ hành trẻ và ngu si kia cũng chất hàng hóa trên 500 cỗ xe khác, sẵn sàng lên đường.
            Bồ tát suy nghĩ: Nếu hai đoàn lữ hành cùng đi với 1000 cỗ xe thì con đường sẽ không chịu nổi; thật sẽ khó tìm được củi, nước cho đoàn người và cỏ cho các con bò. Ngài liền nhắn người chủ đoàn kia đến, trình bày suy nghĩ của mình và nói: Hai đoàn chúng ta sẽ không thể đi cùng, Vậy bạn muốn đi trước hay đi sau?
            Người chủ đoàn lữ hành trẻ và ngu si kia suy nghĩ: “Nếu ta đi trước sẽ được nhiều lợi ích”. Nó liền nói: Tôi sẽ đi trước.
            Trong lúc đó, Bồ tát thấy đi sau có nhiều lợi ích như: “Ta sẽ đi trên con đường đã được các cỗ xe đi trước san bằng phẳng; các con bò của ta sẽ được ăn thứ cỏ non mới mọc trong khi các con bò đi trước phải ăn thứ cỏ khô cứng; ta sẽ uống nước ở các giếng do đoàn đi trước đào sẵn; đoàn đi trước sẽ hét giá cao khó bán, trong khi hàng hóa của ta đến sau sẽ bán với giá thông thường dễ cho khách hàng mua hơn…”
            Đoàn lữ hành đi trước khi đến cửa vào sa mạc liền cho đổ nước đầy các chum vại rồi tiến vào bãi cát dài tới 60 do tuần này. Khi đã đi được nửa đường, con quỷ trú ở sa mạc này nghĩ rằng: ta sẽ khiến cho những người này quăng bỏ nước để yếu sức, sau đó ta sẽ ăn thịt chúng.
            Rồi nó liền biến hóa ra một cỗ xe lộng lẫy với những con bò mập mạp trắng trẻo, với những gia nhân đẹp đẽ tốt tươi, tay cầm những cành sen cành súng ướt sũng bùn nước; vừa đi vừa nhai những ngó sen còn ướt mới bóc lên từ bùn, với quần áo đẫm ướt như mới vừa tắm táp thỏa thuê…
Người chủ đoàn lữ hành trẻ và ngu si thấy vậy liền hỏi con quỷ (lúc này đang biến thành một ông chủ đoàn lữ hành khác): “Có phải bạn vừa mới tắm táp thỏa thuê ở một hồ nước gần đây không?”
Con quỷ trả lời: “Đúng vậy, phía trước kia là rừng xanh với những ao hồ đầy nước ngon ngọt. Hãy bò lại các chum nước để bớt nặng xe mà đi cho nhanh.”
Người chủ đoàn trẻ và ngu si nghe lời quỷ, cho bỏ lại tất cả chum vại chứa nước và đi tiếp. Nhưng càng đi càng không tìm thấy một giọt nước nào, nói chi đến rừng xanh với ao hồ. Khi đêm xuống, đoàn người kiệt sức ngả xuống cát lạnh mà thiếp đi. Khi ấy quỷ Dạ Xoa kéo đến ăn thịt tất cả người và bò. Chì còn lại 500 cỗ xe hàng hóa là chúng không đụng đến.

            Còn Bồ tát, sau khi khi đoàn trước đi được một tháng rưỡi, chàng mới tập họp đủ 500 cỗ xe chất đầy hàng hóa và lên đường. Khi đến ngưởng cửa sa mạc chàng ra lệnh cho tùy tùng múc nước đầy các chum vại và ra lệnh như sau: “Nếu không có lệnh ta thì một ngụm nước cũng không được uống; không một ai được ăn bất cứ hoa quả lạ nào trong sa mạc mà không hỏi ta trước”. Ra lệnh xong, chàng cho đoàn lữ hành bắt đầu đi vào sa mạc.
            Quỷ Dạ Xoa cũng bày ra trò biến hóa với mục đích như trước. Nhưng Bồ tát tinh mắt và khôn ngoan nhận ra sự giả trá của nó, chàng không nghe lời dụ dỗ của nó mà ra lệnh vẫn chở nước tiếp tục cuộc hành trình. Bọn tùy tùng trong đoàn không biết sự giả trá của quỷ trong khi mắt thấy tai nghe về khu rừng phía trước quá rõ ràng, liền chất vấn người chủ đoàn. Bồ tát, với trí tuệ và biện tài của mình đã giải thích thỏa đáng, làm cho bọn tùy tùng hoàn toàn thỏa mãn và tiếp tục lên đường.
            Bồ tát dẫn đoàn đi cho tới khi thấy 500 cỗ xe trước cùng với xương người, xương bò rải rác khắp nơi. Chàng nói với bọn tùy tùng: đây là hậu quả thảm khốc của người chủ đoàn ngu si thiếu trí. Sau đó, chàng bố trí người canh gác qua đêm. Đến sáng đoàn lữ hành vẫn bình an tiếp tục cuộc hành trình. Chuyến đi buôn của đoàn lữ hành lần này thu được số tiền lời khổng lồ.

            Kể xong câu chuyện, bậc Đạo Sư nói: Này cư sĩ, như vậy trong thời quá khứ, những ai chấp chặt tà luận phải gặp đại nạn. Còn những ai chấp nhận vô hý luận thời thoát khỏi tay quỹ dữ.
            Ngài nhận diện tiền thân như sau:
            Trong thời ấy, người chủ đoàn lữ hành trẻ tuổi ngu si nay là Đề Bà Đạt Đa. Tùy tùng của nó nay là tùy tùng của Đề Bà Đạt Đa.
            Tùy tùng của người chủ đoàn hiền trí nay là tùy tùng của Đức Phật. Còn người chủ đoàn hiền trí chính là Ta vậy.
            Rồi bậc Đạo Sư nói lên bài kệ:
Có những người nói lên
Sự thật vô hý luận
Lại có hạng thứ hai
Tuyên bố về tà luận
Kẻ trí biết điều này
Nắm giữ vô hý luận
            Sau khi Thế Tôn giảng xong bài pháp, tất cả 500 cư sĩ nam đều chứng quả Dự lưu.